FDI là gì?

Việt Nam là quốc gia có xuất phát điểm thấp trong công cuộc tiến hành công nghiệp hóa – hiện đại hóa. Một trong những cản trở lớn nhất trong quá trình phát triển là nguồn lực kinh tế nhỏ lẻ, yếu kém. Vì vậy, việc sử dụng và huy động nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài là bước tiến rất quan trọng.

Trong phạm vi bài viết dưới đây chúng tôi sẽ giải thích rõ FDI là gì? Vì sao nó lại có những giá trị to lớn đến như vậy? FDI có những vai trò gì?

I. FDI là gì?

FDI viết tắt của Foreign Direct Investment: là một hình thức đầu tư dài hạn của cá nhân hay tổ chức quốc gia này vào quốc gia khác với cách thiết lập cơ sở kinh doanh, nhà xưởng sản xuất. Mục đích của hình thức đầu tư này là nhằm đạt được các lợi ích dài hạn và nắm quyền cơ sở kinh doanh này.

Giải thích cụ thể hơn về FDI, tổ chức thương mại Thế giới định nghĩa rằng : Đầu tư trực tiếp nước ngoài diễn ra khi một nhà đầu tư từ một quốc gia (quốc gia đầu tư) có được một tài sản ở quốc gia khác (quốc gia thu hút đầu tư) đi kèm với quyền quản lí số tài sản đó. Thứ để phân biệt FDI với các công cụ tài chính khác là phương diện quản lí.

Trong hầu hết các trường hợp, cả tài sản lẫn nhà đầu tư ở nước ngoài sẽ là những cơ sở kinh doanh. Trong những trường hợp đó, nhà đầu tư thường được gọi là công ty mẹ. Còn số tài sản được gọi là chi nhánh công ty hay công ty con.

II. Nguồn gốc, bản chất của FDI là gì?

Dù xuất hiện trễ hơn so với các hoạt động kinh tế đối ngoại khác với khoảng cách lên đến vài chục năm. Nhưng FDI đã nhanh chóng thiết lập vị thế của mình trong quan hệ quốc tế. Ngày càng trở thành xu thế tất yếu của lịch sử, một nhu cầu thiết yếu của mọi đất nước trên thế giới.

Xét về bản chất, FDI là sự kết hợp về nhu cầu của các bên, một bên là nhà đầu tư và bên còn lại là nước tiếp nhận đầu tư. Cụ thể trong đó:

• Có thiết lập về quyền và nghĩa vụ của nhà đầu tư tới nơi được đầu tư.
• Đối với các nguồn vốn đã được đầu tư, tạo lập quyền sở hữu và quyền quản lí.
• Có liên quan đến sự mở rộng thị trường của các tổ chức, doanh nghiệp toàn cầu.
• Kèm với quyền chuyển giao kĩ thuật, công nghệ của nước đầu tư với nước bản địa.
• Luôn gắn liền với việc phát triển của thị trường thương mại quốc tế và tài chính quốc tế.

III. FDI có những đặc điểm gì?

FDI là hình thức mang tính khả thi và mang lại hiệu quả kinh tế rất lớn. Do đó, mục đích hàng đầu của FDI là đem lại lợi nhuận cho nhà đầu tư.

Thu nhập mà nhà đầu tư có được mang tính chất là thu nhập kinh doanh. Loại hình thu nhập này tùy thuộc hoàn toàn vào kết quả kinh doanh.

Muốn thu hút nhận được đầu tư và thúc đẩy phát triển kinh tế, các nước được đầu tư cần có hệ thống pháp lí rõ ràng.

Tỉ lệ đóng góp của hai bên trong vốn pháp định hay vốn điều lệ là cơ sở qui định quyền và nghĩa vụ của các bên. Bên cạnh đó, rủi ro và lợi nhuận của các nhà đầu tư cũng tương tự với tỉ lệ này.

Chủ đầu tư có quyền tự quyết định sản xuất kinh doanh, quyết định đầu tư và tự chịu trách nhiệm về rủi ro. Bên cạnh đó, họ được tự do trong việc lựa chọn hình thức đầu tư, lĩnh vực đầu tư,… Do đó, có thể đưa ra những quyết định phù hợp nhất mang lại lợi nhuận cao.

FDI thường được thực hiện thông qua việc xây dựng mới hoặc mua lại một phần hay toàn bộ doanh nghiệp đang hoạt động, bằng cách mua cổ phiếu để thông tin xác nhận.

IV. FDI có những vai trò gì?

1. Về mặt tích cực:

• Trực tiếp điều hành và quản lý vốn bởi người nước ngoài nên họ có trách nhiệm cao và kĩ năng tốt.
• Tạo được nguồn thu ngân sách lớn cho các bên.
• Cung cấp nguồn vốn cho sự phát triển kinh tế – xã hội trong nước và thúc đẩy tăng trưởng nền kinh tế.
• Trách được khoản phí mậu dịch và hàng rào bảo hộ mậu dịch của quốc nước tiếp cận đầu tư.
• Nới rộng thị trường tiêu thụ cùng với đó là qui mô sản xuất rộng lớn, giảm giá thành sản xuất, nâng cao sản xuất phù hợp với thu nhập của người tiêu dùng.
• Khai thác nguồn tài nguyên khoáng sản và lao động dồi dào. Đào tạo nhân công chất lượng cao và tăng lượng việc làm.

2. Về mặt tiêu cực:

Dù FDI mang lại khá nhiều những tác động tích cực, nhưng bên cạnh đó cũng mang lại những tác động tiêu cực điển hình như:

• Đối phó với nhiều gánh nặng của môi trường mới về xung đột vũ trang, chính trị. Hay những tranh chấp trong nội bộ, mâu thuẫn về những khác biệt về tư duy truyền thống.
• Trong trường hợp doanh nghiệp thực hiện việc đầu tư ra nước ngoài thì trong nước sẽ giảm hay mất nguồn vốn đầu tư. Gây trở ngại trong việc tìm kiếm nguồn vốn để phát triển, giải quyết áp lực việc làm trong nước, do đó có nguy cơ dẫn đến suy thoái nền kinh tế.
• Có thể thay đổi các chính sách trong nước vì khi đưa ra yêu cầu đầu tư, các nhà đầu tư thường có các biện pháp vận động nhà nước theo huóng có lợi cho mình.
• Có sự thay đổi liên tục của các luồng vốn dẫn đến các cân kinh tế dịch chuyển theo trong quá trình cạnh tranh giữa các doanh nghiệp với nhau.

Những ảnh hưởng tích cực và tiêu cực đều tác động trực tiếp lên môi trường sinh thái và cuộc sống con người. Do đó, nhà nước cần có những chính sách thông thoáng, đàm phán và sẵn sàng hợp tác. Bên cạnh đó, theo dõi nghiêm ngặt và siết chặt quản lí các hoạt động kinh doanh.